Ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου

Tι είναι οι ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου;

Οι Ιδιοπαθείς Φλεγμονώδεις Νόσοι του Εντέρου (ΙΦΝΕ) είναι χρόνιες αυτοάνοσες παθήσεις που επηρεάζουν το πεπτικό σύστημα και περιλαμβάνουν τη Νόσο του Crohn και την Ελκώδη Κολίτιδα. Οι ΙΦΝΕ εμφανίζουν περιόδους έξαρσης και ύφεσης, κατά τις οποίες τα συμπτώματα μπορεί να ποικίλλουν σε ένταση. Εμφανίζονται σε όλο τον κόσμο, με αυξανόμενη συχνότητα, κυρίως στη Βόρεια Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Συνήθως εκδηλώνονται στη νεαρή ενήλικη ζωή. H νόσος Crohn  εμφανίζεται συχνότερα μεταξύ 20-30 ετών και  η ελκώδης κολίτιδα μεταξύ 30-40 ετών, ενώ τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση και σε μεγαλύτερες ηλικίες. Υπολογίζεται ότι εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από τις νόσους, ενώ στην Ελλάδα οι εκτιμήσεις ανεβάζουν τον αριθμό των ασθενών σε πάνω από 10.000.

Λίγα λόγια για τις ιδιοπαθείς φλεγμονωδεις νόσους του εντέρου

Η Νόσος  Chron είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση και εντοπίζεται συχνότερα στον ειλεό, το τελικό τμήμα του λεπτού εντέρου. Η κληρονομικότητα αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου, καθώς η ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου.

Ωστόσο, η αιτία της δεν είναι αποκλειστικά γενετική. Η δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονώδη αντίδραση στο πεπτικό, επιδεινώνοντας την κατάσταση. Παρόλο που οι ακριβείς μηχανισμοί της παραμένουν υπό μελέτη, φαίνεται ότι πρόκειται για μια πάθηση που προκύπτει από τη σύνθετη αλληλεπίδραση γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.

Η Ελκώδης Κολίτιδα είναι και αυτή μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση που επηρεάζει το παχύ έντερο, με κύρια εντόπιση στο ορθό. Η ασθένεια μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε άτομο, ανεξαρτήτως ηλικίας ή φύλου, και παρουσιάζει συμπτώματα παρόμοια με εκείνα της Νόσου  Κρον. Ωστόσο, ενώ η Νόσος του Κρον μπορεί να προσβάλλει οποιοδήποτε σημείο του πεπτικού συστήματος, η Ελκώδης Κολίτιδα περιορίζεται αποκλειστικά στο παχύ έντερο.

Η ακριβής αιτία που την προκαλεί δεν έχει ακόμα διευκρινιστεί, όμως θεωρείται ότι σχετίζεται με δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Συγκεκριμένα, το ανοσοποιητικό επιτίθεται λανθασμένα σε υγιείς ιστούς του εντέρου, προκαλώντας χρόνια φλεγμονή.

Φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου & Αίτια εμφάνισης

Τα αίτια των φλεγμονωδών νόσων του εντέρου παραμένουν άγνωστα, όμως έχουν εντοπιστεί ορισμένοι παράγοντες που ενδέχεται να συμβάλλουν στην εμφάνισή τους.

Αυτοί περιλαμβάνουν:

• Κάπνισμα, το οποίο έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
• Έντονο άγχος, που μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα ή να επηρεάσει την πορεία της πάθησης.
• Συχνή χρήση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ), τα οποία ενδέχεται να επηρεάζουν αρνητικά το εντερικό τοίχωμα.
• Κληρονομικοί παράγοντες, καθώς έρευνες δείχνουν ότι περίπου 1 στους 4 ασθενείς με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου έχει οικογενειακό ιστορικό.

Παρόλο που οι ακριβείς μηχανισμοί που προκαλούν τη νόσο δεν έχουν πλήρως αποσαφηνιστεί, ο συνδυασμός γενετικών, περιβαλλοντικών και ανοσολογικών παραγόντων φαίνεται να παίζει καθοριστικό ρόλο στην εκδήλωσή τους.

Με ποια συμπτώματα εμφανίζονται οι ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου;

Τα συμπτώματα των Ιδιοπαθών Φλεγμονωδών Νόσων του Εντέρου (ΙΦΝΕ) μπορεί να είναι από ήπια έως έντονα. Υπάρχουν περίοδοι όπου η νόσος είναι ενεργή και τα συμπτώματα είναι έντονα. Αντίθετα, όταν αυτά υποχωρούν μετά από θεραπεία, η νόσος θεωρείται σε ύφεση.

Τα πιο συχνά συμπτώματα των ΙΦΝΕ περιλαμβάνουν:

• Κοιλιακό άλγος, κυρίως στο κάτω μέρος της κοιλιάς, συχνά συνοδευόμενο από κράμπες.
• Παρουσία αίματος στα κόπρανα.
• Επαναλαμβανόμενες διάρροιες.
• Έντονη κόπωση και έλλειψη ενέργειας.
• Ανεξήγητη απώλεια βάρους.

Η ένταση και η διάρκεια των συμπτωμάτων διαφέρουν από άτομο σε άτομο, ενώ η διαχείριση της νόσου απαιτεί συνεχή παρακολούθηση και εξατομικευμένη θεραπεία.

Τέλος, στη Νόσο Crohn είναι πιθανό να εμφανιστούν ταυτόχρονα περιεδρικά συρίγγια ή αποστήματα, καθώς και ραγάδα πρωκτού.

Πώς πραγματοποιείται η διάγνωση;

Η διάγνωση των φλεγμονωδών νόσων του εντέρου βασίζεται σε συνδυασμό κλινικών και διαγνωστικών μεθόδων.

Αρχικά, η διαδικασία περιλαμβάνει τη λήψη αναλυτικού ιστορικού και την καταγραφή των συμπτωμάτων του ασθενούς. Στη συνέχεια, συνιστώνται αιματολογικές εξετάσεις και ανάλυση κοπράνων, ενώ η πιο σημαντική διαγνωστική μέθοδος είναι η κολονοσκόπηση με τη λήψη βιοψιών από τον πάσχοντα βλεννογόνο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ενδέχεται να απαιτηθούν επιπλέον εξετάσεις απεικόνισης, όπως μαγνητική τομογραφία ή ενδοσκοπική κάψουλα, για πιο λεπτομερή αξιολόγηση της νόσου.

Ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία για την αντιμετώπισή τους;

Η θεραπεία των Ιδιοπαθών Φλεγμονωδών Νόσων του Εντέρου (ΙΦΝΕ) στοχεύει στην ύφεση και τον έλεγχο των συμπτωμάτων.

Η αρχική θεραπεία είναι συντηρητική και περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή. Χορηγούνται κορτικοστεροειδή, ειδικά αντιβιοτικά και ανοσοκατασταλτικά φάρμακα. Η διατροφή παίζει, επίσης, σημαντικό ρόλο στη σταθεροποίηση της νόσου.

Από την άλλη, σε σοβαρές επιπλοκές ή αποτυχία της  συντηρητικής αγωγής, απαιτείται χειρουργική επέμβαση. Η  χειρουργική μέθοδος επιλέγεται με βάση τις ανάγκες του ασθενούς.

Οι περισσότερες επεμβάσεις σήμερα πραγματοποιούνται λαπαροσκοπικά. Η λαπαροσκόπηση είναι σύγχρονη και ελάχιστα επεμβατική χειρουργική τεχνική. Προσφέρει μειωμένη αιμορραγία και λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο. Ο ασθενής αναρρώνει γρήγορα και αποφεύγει πολυήμερη νοσηλεία, επιστρέφοντας νωρίτερα στις καθημερινές του δραστηριότητες.

Ποιες είναι οι επιπλοκές που ενδέχεται να εμφανιστούν, εάν δεν αντιμετωπιστούν άμεσα;

Οι ΙΦΝΕ αν μείνουν χωρίς θεραπεία μπορούν να οδηγήσουν σε διάφορες επιπλοκές. Ορισμένες από αυτές είναι σοβαρές και απαιτούν άμεση ιατρική αντιμετώπιση, όπως:

• Καρκίνος του παχέος εντέρου: Τα άτομα με ΙΦΝΕ διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης κακοήθειας στο παχύ έντερο.
• Διάτρηση του εντέρου: Συνοδεύεται από έντονο κοιλιακό άλγος, κράμπες, φούσκωμα και ευαισθησία στην κοιλιακή χώρα.
• Τοξικό μεγάκολο: Πρόκειται για σοβαρή κατάσταση που εκδηλώνεται με αιματηρή διάρροια, ισχυρό κοιλιακό πόνο και έντονη ευαισθησία στην κοιλιά.

Επιπλέον, η ΙΦΝΕ μπορεί να προκαλέσει πρωκτικά συρίγγια ή πρωκτική στένωση, μια κατάσταση όπου ο πρωκτικός σωλήνας στενεύει, δυσχεραίνοντας την αφόδευση. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία αυτών των επιπλοκών είναι καθοριστικής σημασίας για τη διαχείριση της νόσου.

Eαν εμφανίζετε συμπτώματα που ενδέχεται να υποδηλώνουν ιδιοπαθή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, ζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια. Ο Δρ. Γεώργιος Νικολαΐδης είναι ο πλέον κατάλληλος για να σας εξετάσει και να σας συμβουλέψει για την αντιμετώπιση των ιδιοπαθών φλεγμονωδών παθήσεων. Μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί του και να κλείσετε ραντεβού σας για μια έγκυρη διάγνωση.