Ορθοκήλη

Τι ορίζεται ως ορθοκήλη;

Η ορθοκήλη είναι μια παθολογική κατάσταση του πυελικού εδάφους, κατά την οποία το ορθό, δηλαδή το τελικό τμήμα του παχέος εντέρου, προβάλλει προς τον κόλπο εξαιτίας της εξασθένησης του ορθοκολπικού διαφράγματος.

Το συγκεκριμένο διάφραγμα είναι ένας λεπτός ιστικός φραγμός που, υπό φυσιολογικές συνθήκες, διαχωρίζει το ορθό από τον κόλπο. Σε περιπτώσεις χαλάρωσης ή αποδυνάμωσής του, χάνει την ικανότητά του να στηρίζει επαρκώς το ορθό, με αποτέλεσμα την προβολή του προς τον κόλπο υπό μορφή κήλης.

Η ορθοκήλη συνήθως παρατηρείται σε γυναίκες και συχνά συνυπάρχει με άλλες μορφές πρόπτωσης πυελικών οργάνων (π.χ. κυστεοκήλη ή εντεροκήλη).

Ποια είναι τα αίτια και οι προδιαθεσικοί παράγοντες πρόκλησής της;

Η ορθοκήλη οφείλεται σε καταστάσεις που συμβάλλουν στην αποδυνάμωση των δομών του πυελικού εδάφους. Η εξασθένηση αυτή οδηγεί σε λέπτυνση του ορθοκολπικού διαφράγματος και σε ανεπαρκή στήριξη του ορθού. Έτσι, το ορθό  σταδιακά μετατοπίζεται από τη φυσιολογική του ανατομική θέση.

Ειδικότερα, οι κυριότεροι προδιαθεσικοί παράγοντες για την πρόκληση ορθοκήλης  είναι:

• Χρόνια δυσκοιλιότητα.
• Φυσιολογικός τοκετός κατά τον οποίο μπορεί να έχει προκληθεί τραυματισμός του πυελικού εδάφους.
• Εμμηνόπαυση, λόγω της μείωσης των οιστρογόνων που οδηγεί σε ατροφία του κολπικού βλεννογόνου και απώλεια ελαστικότητας των υποστηρικτικών ιστών.
• Παχυσαρκία, η οποία αυξάνει την πίεση στο πυελικό έδαφος.
• Επαναλαμβανόμενη άρση βάρους ή έντονη σωματική καταπόνηση που προκαλεί χρόνια επιβάρυνση των πυελικών μυών.
• Χρόνιος βήχας, όπως σε καπνιστές ή ασθενείς με χρόνια πνευμονοπάθεια που αυξάνει επαναλαμβανόμενα την ενδοκοιλιακή πίεση.
• Προηγούμενα χειρουργεία στην περιοχή της πυέλου, όπως επεμβάσεις στο ορθό, στον πρωκτό ή υστερεκτομή, τα οποία ενδέχεται να διαταράξουν τη στήριξη των δομών.
• Αύξηση της ηλικίας που σχετίζεται με φυσιολογική εκφύλιση του συνδετικού ιστού.
• Συγγενής χαλάρωση του πυελικού εδάφους, η οποία παρατηρείται σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και σε νεαρές γυναίκες χωρίς ιστορικό τοκετών.

Με ποια συμπτώματα εμφανίζεται η ορθοκήλη;

Η ορθοκήλη, ιδιαίτερα στα αρχικά στάδια ή όταν είναι μικρού μεγέθους μπορεί να μην προκαλεί εμφανή συμπτώματα. Σε πολλές περιπτώσεις, η διάγνωση τίθεται τυχαία κατά τη διάρκεια γυναικολογικής εξέτασης.

Ωστόσο, όσο αυξάνεται το μέγεθός της, ενδέχεται να προκληθούν λειτουργικές διαταραχές ή τοπικά ενοχλήματα στην περιοχή του κόλπου ή/και του ορθού.

Ανάλογα με τον βαθμό πρόπτωσης, τα πιο συχνά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Δυσκοιλιότητα ή δυσχεσία (δυσκολία στην κένωση).
• Αίσθημα πληρότητας, πίεσης ή βάρους στον κόλπο, ιδίως σε παρατεταμένη ορθοστασία.
• Ψηλαφητή ή ορατή μάζα που προβάλλει στο οπίσθιο κολπικό τοίχωμα, ειδικά κατά την έντονη σωματική καταπόνηση ή την προσπάθεια αφόδευσης.
• Αιμορραγία από τον κόλπο που δεν σχετίζεται με την έμμηνο ρύση.
• Δυσπαρευνία (πόνος ή ενόχληση κατά τη σεξουαλική επαφή).
• Ακράτεια κοπράνων ή αίσθημα ατελούς κένωσης, κυρίως σε μεγαλύτερες κήλες με συνοδά προβλήματα στο πυελικό έδαφος.

Η ανάγκη θεραπείας εξαρτάται από το βαθμό ενόχλησης και την επίδραση των συμπτωμάτων στην καθημερινή ζωή.

Πώς πραγματοποιείται η διάγνωση;

Η διάγνωση της ορθοκήλης απαιτεί εκτίμηση από εξειδικευμένο ιατρό, ο οποίος μπορεί να αξιολογήσει τη βαρύτητα των συμπτωμάτων και να εντοπίσει τυχόν συνοδές παθήσεις του πυελικού εδάφους.

Η διαγνωστική προσέγγιση ξεκινά με τη λήψη λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού και ακολουθείται από κλινική εξέταση του ασθενούς. Ειδικότερα, περιλαμβάνει δακτυλική εξέταση του κόλπου και του ορθού, ώστε να εκτιμηθεί η χαλάρωση του ορθοκολπικού διαφράγματος.

Η κλινική αξιολόγηση συμπληρώνεται με απεικονιστικές εξετάσεις, όπως:

• Πρωκτοσκόπηση.
• Κολονοσκόπηση.
• Αφοδευσιογράφημα.

Οι απεικονιστικές εξετάσεις αυτές παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για τη λειτουργία και τη μορφολογία του ορθού κατά τη διαδικασία της αφόδευσης.

Ιδιαίτερης διαγνωστικής αξίας είναι το MRI αφοδευσιογράφημα, το οποίο προσφέρει υψηλή απεικονιστική ακρίβεια χωρίς ακτινοβολία. Ο συνδυασμός κλινικής και απεικονιστικής αξιολόγησης είναι απαραίτητος για την ορθή διάγνωση και τον καθορισμό της κατάλληλης θεραπευτικής προσέγγισης.

Ορθοκήλη & Αντιμετώπιση

Η ορθοκήλη μπορεί να αντιμετωπιστεί είτε συντηρητικά είτε χειρουργικά, ανάλογα με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων και την επίδρασή τους στην καθημερινότητα.

Πιο συγκεκριμένα,  η  συντηρητική αγωγή ενδείκνυται σε ήπιες μορφές ορθοκήλης και περιλαμβάνει:

• αλλαγές στη διατροφή για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας.
• αποφυγή άρσης βαρέων αντικειμένων.
• ασκήσεις ενδυνάμωσης του πυελικού εδάφους (όπως οι ασκήσεις Kegel).
• κολπικούς πεσσούς για μηχανική υποστήριξη.

Η τακτική παρακολούθηση από εξειδικευμένο ιατρό είναι απαραίτητη, προκειμένου να αξιολογείται η αποτελεσματικότητα της συντηρητικής αγωγής, να εντοπίζονται τυχόν ενδείξεις επιδείνωσης και να λαμβάνονται εγκαίρως αποφάσεις για περαιτέρω θεραπευτικά βήματα.

Ο Δρ. Γεώργιος Νικολαΐδης είναι ο πλέον κατάλληλος για να εντοπίσει την ορθοκήλη. Μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί του και να κλείσετε ραντεβού σας, εάν εμφανίζετε κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα που σχετίζονται με την εμφάνισή της.