Διάτρηση εντέρου

Τι ορίζεται ως διάτρηση εντέρου;

Η διάτρηση εντέρου αποτελεί μια επείγουσα και δυνητικά απειλητική για τη ζωή κατάσταση, η οποία χαρακτηρίζεται από τη δημιουργία σχισίματος ή οπής στο τοίχωμα του εντέρου, είτε πρόκειται για το λεπτό είτε για το παχύ έντερο.

Το εντερικό τοίχωμα  φυσιολογικά σχηματίζεται από πολλαπλά στρώματα κυττάρων και επιτελεί κρίσιμες λειτουργίες πέψης και απορρόφησης. Όταν  υποστεί ρήξη, επιτρέπει τη διαρροή του εντερικού περιεχομένου, όπως τροφικά υπολείμματα, πεπτικά υγρά και αέρια, στην κοιλιακή κοιλότητα.

Η είσοδος αυτών των ουσιών στο περιτόναιο προκαλεί έντονη φλεγμονώδη αντίδραση, γνωστή ως περιτονίτιδα, η οποία μπορεί να εξελιχθεί ραγδαία σε σήψη και πολυοργανική ανεπάρκεια.

Η διάτρηση μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε τμήμα του εντέρου, από το δωδεκαδάκτυλο και τον ειλεό έως το σιγμοειδές και το ορθό. Σε κάθε περίπτωση απαιτεί άμεση ιατρική παρέμβαση, καθώς η έγκαιρη διάγνωση και η χειρουργική αποκατάσταση είναι καθοριστικής σημασίας για την επιβίωση και την αποκατάσταση του ασθενούς.

Ποια είναι τα αίτια εμφάνισής της;

Η διάτρηση εντέρου μπορεί να προκληθεί από ένα ευρύ φάσμα παραγόντων που οδηγούν σε απώλεια της ακεραιότητας του εντερικού τοιχώματος. Η ρήξη μπορεί να αφορά τόσο το λεπτό όσο και το παχύ έντερο.

Τα αίτια που μπορεί να προκαλέσουν διάτρηση εντέρου είναι τα κάτωθι:

• Εκκολπωματίτιδα: Αποτελεί τη συχνότερη αιτία διάτρησης στο παχύ έντερο, ιδίως σε ηλικιωμένους. Προκύπτει ως αποτέλεσμα φλεγμονής και νέκρωσης του τοιχώματος των εκκολπωμάτων.
• Σκωληκοειδίτιδα: Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία ή εξαιτίας επιπλοκής, μπορεί να οδηγήσει σε διάτρηση εντέρου και περιτονίτιδα.
• Ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου: Η νόσος Crohn και η ελκώδης κολίτιδα προκαλούν χρόνια φλεγμονή, αυξάνοντας τον κίνδυνο διάτρησης.
• Λοιμώξεις: Μικροβιακοί παράγοντες όπως φυματίωση, τυφοειδής πυρετός κ.ά. μπορούν να προκαλέσουν διαβρώσεις και νέκρωση του εντερικού τοιχώματος.
• Ισχαιμική κολίτιδα: Η παροδική ή οξεία διακοπή της αιμάτωσης οδηγεί σε ισχαιμία, νέκρωση και πιθανή ρήξη του εντέρου.

• Καρκίνος παχέος εντέρου: Η τοπική διήθηση και διάβρωση του τοιχώματος από κακοήθη όγκο μπορεί να οδηγήσει σε διάτρηση.

• Εξωτερικά τραύματα: Ισχυρές κακώσεις ή τραύματα της κοιλίας μπορεί να προκαλέσουν διάτρηση.
• Χειρουργικές ή ενδοσκοπικές πράξεις: Επιπλοκές μετά από κολονοσκόπηση, πολυποδεκτομή ή αναστόμωση ενδέχεται να οδηγήσουν σε διάτρηση, ιδιαίτερα σε περίπτωση ανεπαρκούς επούλωσης.

• Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (NSAIDs): Η μακροχρόνια χρήση προκαλεί διαβρωτικές αλλοιώσεις στο εντερικό τοίχωμα.
• Κατάχρηση καθαρτικών: Μπορεί να προκαλέσει χημικό ερεθισμό και εκφύλιση του εντερικού βλεννογόνου.

Η αναγνώριση του υποκείμενου αιτίου είναι καθοριστικής σημασίας για τη στοχευμένη θεραπευτική αντιμετώπιση και την πρόληψη υποτροπών ή επιπλοκών.

Διάτρηση εντέρου & Προδιαθεσικοί παράγοντες

Οι παράγοντες που έχουν ενοχοποιηθεί ότι αυξάνουν τις πιθανότητες δυσπλασίας είναι οι κάτωθι:

• Ηλικία: Οι ασθενείς άνω των 70  εμφανίζουν συχνότερα διατρήσεις, κυρίως λόγω συνυπάρχοντων νοσημάτων.
• Φύλο: Οι γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο διάτρησης.
• Χρήση φαρμάκων: NSAIDs, κορτικοστεροειδή, χημειοθεραπεία.
• Χρόνια δυσκοιλιότητα.
• Παχυσαρκία.
• Κάπνισμα.
• Οικογενειακό ιστορικό.

Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται η διάτρηση εντέρου;

Η διάτρηση εντέρου εκδηλώνεται με την παρακάτω συμπτωματολογία:

• Οξύ κοιλιακό άλγος
• Αμυντική σύσπαση κοιλιακού τοιχώματος
• Απώλεια εντερικών ήχων
• Πυρετός και ρίγη
• Ναυτία και έμετος
• Ταχυκαρδία
• Υπόταση
• Σημεία περιτονίτιδας
• Εικόνα σήψης ή σηπτικού shock
• Εφίδρωση
• Γενική καταβολή

Πώς πραγματοποιείται η διάγνωση;

Η διάγνωση της διάτρησης εντέρου στηρίζεται στον συνδυασμό κλινικής εκτίμησης, απεικονιστικού ελέγχου και εργαστηριακών ευρημάτων.

Η αξονική τομογραφία κοιλίας (CT) αποτελεί τη μέθοδο εκλογής για τη διαγνωστική επιβεβαίωση. Μέσω αυτής εντοπίζεται με ακρίβεια το σημείο της διάτρησης, η παρουσία ελεύθερου αέρα ή υγρού στην κοιλιακή κοιλότητα και πιθανές επιπλοκές όπως αποστήματα ή περιτονίτιδα.

Η ακτινογραφία μπορεί να δείξει ελεύθερο αέρα κάτω από το διάφραγμα, ενώ το υπερηχογράφημα είναι χρήσιμο για την ανίχνευση ελεύθερου υγρού, χωρίς όμως να αντικαθιστά την CT.

Οι εργαστηριακές εξετάσεις συνήθως αποκαλύπτουν λευκοκυττάρωση, αύξηση CRP, ενδείξεις συστηματικής φλεγμονής ή σήψης, καθώς και ηλεκτρολυτικές διαταραχές. Η έγκαιρη διάγνωση είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση της νοσηρότητας και της θνητότητας των ασθενών.

Πώς αντιμετωπίζεται η διάτρηση εντέρου;

Η αντιμετώπιση της διάτρησης εντέρου αποτελεί επείγουσα ιατρική πράξη, με κύριο στόχο τη διάσωση της ζωής του ασθενούς και την πρόληψη της σήψης. Η θεραπευτική στρατηγική καθορίζεται βάσει διεθνών πρωτοκόλλων και εξατομικεύεται ανάλογα με τη γενική κατάσταση, τη βαρύτητα της βλάβης και το υποκείμενο αίτιο.

Πιο συγκεκριμένα, η χειρουργική αποκατάσταση αποτελεί τη βασική θεραπεία στις περισσότερες περιπτώσεις. Συνήθως πραγματοποιείται μέσω ανοικτής λαπαροτομίας, κατά την οποία γίνεται συρραφή ή εκτομή του προσβεβλημένου εντερικού τμήματος, ιδίως όταν υπάρχει νέκρωση ή εκτεταμένη φλεγμονή.

Παράλληλα, πραγματοποιείται πλήρης καθαρισμός της περιτοναϊκής κοιλότητας και απομάκρυνση μολυσμένου περιεχομένου, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος επιμόλυνσης.

Η φαρμακευτική αγωγή αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της θεραπείας. Η χορήγηση ευρέος φάσματος ενδοφλέβιων αντιβιοτικών ξεκινά άμεσα, ακόμη και πριν από τη χειρουργική επέμβαση, προκειμένου να περιοριστεί η εξάπλωση της λοίμωξης. Η επιλογή των αντιβιοτικών προσαρμόζεται ανάλογα με το μικροβιακό προφίλ και την κατάσταση του ασθενούς. Σε εξαιρετικά επιλεγμένες περιπτώσεις περιορισμένης διάτρησης χωρίς σοβαρή κλινική επιβάρυνση, μπορεί να επιχειρηθεί συντηρητική αντιμετώπιση με στενή παρακολούθηση, αντιβιοτική κάλυψη και παροχέτευση υπό απεικονιστική καθοδήγηση.

Παρά ταύτα, η έγκαιρη χειρουργική αντιμετώπιση εξακολουθεί να αποτελεί τη θεραπεία εκλογής, καθώς συμβάλλει ουσιαστικά στη μείωση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας που συνοδεύουν τη διάτρηση εντέρου.

Ο Γενικός Χειρουργός  Γεώργιος Νικολαΐδης είναι ο πλέον κατάλληλος για τη διάγνωση και αντιμετώπιση της διάτρησης εντέρου. Μετά τον εντοπισμό της βλάβης, θα σχεδιάσει ένα εξατομικευμένο θεραπευτικό πλάνο, βασισμένο στις ανάγκες και το ιστορικό σας. Μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας και να κλείσετε ραντεβού σας, εάν εμφανίζετε κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα.