Εκκολπώματα: Είναι επικίνδυνα;

Τι είναι τα εκκολπώματα;

Τα εκκολπώματα αποτελούν επίκτητους παθολογικούς σχηματισμούς του παχέος εντέρου και ορίζονται ως μικρές, σακοειδείς προσεκβολές του βλεννογόνου και του υποβλεννογόνιου χιτώνα, οι οποίες διαπερνούν τη μυϊκή στιβάδα του εντερικού τοιχώματος. Η εμφάνισή τους είναι συχνότερη στο σιγμοειδές κόλον, τμήμα του παχέος εντέρου που λόγω της ανατομικής του θέσης και της αυξημένης ενδοαυλικής πίεσης καθίσταται πιο επιρρεπές στον σχηματισμό τους.

Εκκολπώματα & Εκκολπωματίτιδα: Ποια είναι η σχέση τους;

Τα εκκολπώματα και η εκκολπωματίτιδα αποτελούν διαφορετικές εκφάνσεις της ίδιας παθολογικής οντότητας και βρίσκονται σε άμεση αιτιολογική συσχέτιση. Ο όρος εκκολπωματική νόσος περιλαμβάνει αφενός την παρουσία εκκολπωμάτων, γνωστή ως εκκολπωμάτωση. Εκτός αυτού περιλαμβάνει και τις επιπλοκές τους, με συχνότερη και κλινικά σημαντικότερη την εκκολπωματίτιδα.

Η εκκολπωματίτιδα συνιστά φλεγμονώδη των εκκολπωμάτων. Ειδικότερα, εκδηλώνεται όταν το στόμιο ενός εκκολπώματος αποφραχθεί από κόπρανα ή τροφικά υπολείμματα. Η απόφραξη αυτή οδηγεί σε τοπική φλεγμονή και βακτηριακή λοίμωξη.

Σε ορισμένους ασθενείς η εκκολπωματίτιδα μπορεί να συνοδευτεί από σοβαρές επιπλοκές, όπως διάτρηση του εντέρου ή γενικευμένη περιτονίτιδα, γεγονός που την καθιστά μια επικίνδυνη κλινική κατάσταση και απαιτεί άμεση ιατρική παρέμβαση.

Ποια είναι τα αίτια εμφάνισης των εκκολπωμάτων;

Τα εκκολπώματα σχηματίζονται εξαιτίας μηχανικών, διατροφικών, γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Οι παράγοντες αυτοί επηρεάζουν σημαντικά την ακεραιότητα και τη λειτουργία του παχέος εντέρου.

Πιο συγκεκριμένα, τα αίτια εμφάνισης των εκκολπωμάτων είναι τα κάτωθι:

Αυξημένη ενδοαυλική πίεση: Τα εκκολπώματα αναπτύσσονται συχνά σε ασθενείς με χρόνια δυσκοιλιότητα ή έντονη προσπάθεια κατά την κένωση. Η πίεση αυτή οδηγεί σε σταδιακή αποδυνάμωση του εντερικού τοιχώματος.
Διατροφή φτωχή σε φυτικές ίνες: Η μειωμένη κατανάλωση φυτικών ινών σχετίζεται με σκληρότερα και μικρότερου όγκου κόπρανα, τα οποία αυξάνουν τις πιέσεις στο παχύ έντερο και διευκολύνουν την εμφάνιση εκκολπωμάτων.
Ηλικία και γήρανση: Τα εκκολπώματα εμφανίζονται συχνότερα σε μεγαλύτερες ηλικίες. Η γήρανση συνδέεται με μείωση της ελαστικότητας και της αντοχής του μυϊκού τοιχώματος του εντέρου.
Παράγοντες τρόπου ζωής: Παχυσαρκία, κάπνισμα, μειωμένη σωματική δραστηριότητα και συχνή χρήση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων έχουν συσχετιστεί με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης εκκολπωμάτων.
Κληρονομικότητα και παθήσεις εντέρου: Σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό ή κληρονομική προδιάθεση, τα εκκολπώματα εμφανίζονται πιο συχνά. Επιπλέον, φλεγμονώδεις εντεροπάθειες όπως η νόσος Crohn αποτελούν επιβαρυντικούς παράγοντες.
Άλλοι παράγοντες: Η χρόνια αφυδάτωση, ορισμένα φάρμακα (π.χ. κορτικοστεροειδή, ανοσοκατασταλτικά) και η καθιστική ζωή μπορούν επίσης να συμβάλλουν στην εμφάνιση εκκολπωμάτων.

Με ποια συμπτώματα εκδηλώνονται τα εκκολπώματα;

Η πλειονότητα των ασθενών με εκκολπώματα δεν εκδηλώνει συμπτώματα. Τα ευρήματα καταγράφονται συνήθως ως τυχαία ανακάλυψη κατά τη διενέργεια κολονοσκόπησης ή αξονικής τομογραφίας για άλλες παθήσεις.

Όταν τα εκκολπώματα εκδηλώνονται κλινικά, τα συμπτώματα είναι συνήθως μη ειδικά. Ειδικότερα, περιλαμβάνουν:

χρόνιο ή διαλείπον άλγος στην κάτω αριστερή κοιλιακή χώρα.
αίσθημα μετεωρισμού.
αλλαγές στις εντερικές συνήθειες, όπως επεισόδια δυσκοιλιότητας ή διάρροιας.

Η συμπτωματολογία αυτή αποδίδεται σε μεταβολές της εντερικής κινητικότητας και σε αυξημένη ενδοαυλική πίεση στο σιγμοειδές.

Η εξέλιξη σε εκκολπωματίτιδα χαρακτηρίζεται από οξύτερη κλινική εικόνα με:

έντονο και εντοπισμένο κοιλιακό άλγος
πυρετό
ναυτία και εμετό

Πώς πραγματοποιείται η διάγνωση;

Η διάγνωση των εκκολπωμάτων και των επιπλοκών τους βασίζεται στον συνδυασμό κλινικής αξιολόγησης και απεικονιστικών μεθόδων.

Η αξονική τομογραφία κοιλίας με σκιαγραφικό θεωρείται η πλέον αξιόπιστη απεικονιστική μέθοδος, καθώς επιτρέπει τον ακριβή εντοπισμό των εκκολπωμάτων, την επιβεβαίωση της φλεγμονής και την αναγνώριση πιθανών επιπλοκών (π.χ. αποστήματα, διάτρηση).

Από την άλλη, η κολονοσκόπηση, αν και αποτελεί μέθοδο εκλογής για την απεικόνιση του παχέος εντέρου, αντενδείκνυται κατά την οξεία φάση λόγω κινδύνου διάτρησης. Χρησιμοποιείται κυρίως μετά την υποχώρηση της οξείας φλεγμονής για διαφορική διάγνωση και αποκλεισμό κακοήθειας.

Ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία για την αντιμετώπιση των εκκολπωμάτων;

Η στρατηγική αντιμετώπισης των εκκολπωμάτων καθορίζεται από τη μορφή και τη βαρύτητα των συμπτωμάτων.

Στην ασυμπτωματική εκκολπωμάτωση, δεν υφίσταται ένδειξη φαρμακευτικής αγωγής. Η θεραπεία επικεντρώνεται σε προληπτικά μέτρα, με κυριότερα:

την υιοθέτηση δίαιτας πλούσιας σε φυτικές ίνες.
την επαρκή πρόσληψη υγρών.
την ενίσχυση της σωματικής δραστηριότητας.

Στην συμπτωματική εκκολπωμάτωση, η παρέμβαση είναι κυρίως συντηρητική. Ειδικότερα, μπορεί να περιλαμβάνει ήπια αναλγητικά και φαρμακευτικά σκευάσματα που ρυθμίζουν την εντερική κινητικότητα, πάντοτε σε συνδυασμό με διαιτητική τροποποίηση.

Η οξεία εκκολπωματίτιδα αντιμετωπίζεται ανάλογα με τη βαρύτητά της. Στις ήπιες μορφές εφαρμόζεται συντηρητική αγωγή με διατροφικό περιορισμό, ενδοφλέβια ενυδάτωση και αντιμικροβιακή κάλυψη ευρέος φάσματος.

Σε σοβαρότερες περιπτώσεις, ιδιαίτερα όταν συνυπάρχουν επιπλοκές όπως διάτρηση ή περιτονίτιδα, απαιτείται ενδονοσοκομειακή νοσηλεία και, εφόσον η συντηρητική αγωγή αποτύχει, η χειρουργική θεραπεία αποτελεί μονόδρομο.

Η χειρουργική εκτομή του πάσχοντος τμήματος του παχέος εντέρου αποτελεί ένδειξη σε υποτροπιάζουσα εκκολπωματίτιδα, σε επιπλεγμένη νόσο ή σε περιπτώσεις αιμορραγίας που δεν ανταποκρίνονται στη συντηρητική αγωγή.

Ο Δρ. Γεώργιος Νικολαΐδης είναι ο πλέον κατάλληλος για την αντιμετώπιση των εκκολπωμάτων. Μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί του και να κλείσετε ραντεβού σας, εάν εμφανίζετε κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα που σχετίζονται με την εμφάνισή τους ή την εκδήλωση εκκολπωματίτιδας.